چگونگی گسترش نهضت اسلامی در شهرستان نائین (1340-1357)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری تاریخ انقلاب اسلامی، مدرس مدعو دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

در پژوهش پیشِ‌رو به این پرسش پاسخ داده خواهد شد که چه عواملی زمینه‌ساز شروع و گسترش تحولات انقلابی در شهرستان نائین بودند؟ مدعای پژوهش این است که ترکیبی از عوامل کارگزاری و عوامل ساختاری به آغاز و رشد اندیشه و عمل انقلابی در نائین انجامید. براساس یافته‌های تحقیق، تبعید برخی از نیروهای انقلابی به نائین و انارک زمینه‌ساز آشنایی مردم این منطقه با نهضت امام‌خمینی (ره) شد. حضور برادر امام (آیت‌الله پسندیده) و شخصیت‌هایی همچون آیت‌الله مکارم شیرازی، حجت‌الاسلام خسروشاهی و... در انارک و آیات عبائی و انصاری شیرازی در نائین، نقطۀ آغاز فعالیت انقلابیون نائین بود. این نیروها از قشرهایی مختلف همچون بازاریان، فرهنگیان، دانش‌آموزان، دانشجویان و زنان تشکیل شده بودند. تجمع و فعالیت انقلابیون نائین در اماکن مذهبی همچون مسجد امام سجاد (ع) و امامزاده سلطان سیدعلی و نقش این اماکن در نظم و نسق دادن به این فعالیت‌ها، ترکیب عوامل کارگزاری و عوامل ساختاری را در پیشبرد فعالیت‌های انقلابی در نائین نشان می‌دهد.
روش پژوهش توصیفی است و بر مصاحبۀ شفاهی با فعالان انقلابی، و منابع کتابخانه‌ای متکی است

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Method of Spread of Islamic Movement in Nain City (1961-1978)

نویسنده [English]

  • hoseinali ghorbani
Ph.D. Islamic Revolution History, Visiting Moderator of Payame Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

This paper intends to provide a response to this question: What factors paved the ground for the commencement and spread of revolutionary developments in the city of Nain? This paper claims that a combination of agent and structure components brought about the initiation and development of revolutionary thought and action in Nain. According to the findings of this paper, the forced exile of some revolutionary forces to Nain and Anarak paved the ground for familiarity of the people in this region with Imam Khomeini’s movement. The presence of Imam Khomeini’s brother (Ayatollah Pasandideh) as well as some religious personalities such as Ayatollah Makarem Shirazi, Hojjatoleslam Khosroshahi, … in Anarak as well as Ayatollah Abaei and Ansari Shirazi in Nain marks the turning point of the revolutionary activities in Nain. The fabric of revolutionary forces comprised various walks of life from bazaari merchants to cultural sector employees, pupils, university students, and women. The meetings and activities of the revolutionaries in Nain took place in religious sites and places such as Imam Sajjad Mosque and Imamzadeh Sultan Ali. This shows the role of these religious structures in organizing revolutionary activities and the combination of agent and structure factors in advancement of the revolutionary activities in Nain
The research method is descriptive, relying on interviews with the revolutionary activists and library sources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nain
  • Islamic Revolution
  • clerics in exile
  • Nain revolutionaries
منابع
اسناد
آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی: شماره‌های 00200103؛ 677700053.
کتاب
19 دی به‌روایتِ اسناد ساواک. (1382). تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
احمدی، حسین. (1395). نقش معلمان و دانش‌آموزان در پیروزی انقلاب اسلامی. تهران: مؤسسۀ فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
استمپل، جان دی. (1377). درون انقلاب ایران. (منوچهر شجاعی، مترجم). تهران: رسا.
(انقلاب اسلامی به‌روایتِ اسناد ساواک استان اصفهان جلد 1، 2 و 3): شرح مبارزات مردم استان اصفهان در جریان انقلاب اسلامی. (1383). تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
خارکوهی، غلامرضا. (1395). تاریخ شفاهی زندگی و مبارزات آیت‌الله سیدحبیب‌الله طاهری گرگانی. تهران: مؤسسۀ فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
سجادی نائینی، سیدمهدی. (1379). نائین بلدۀ طیبه. اصفهان: کانون پژوهش: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی استان اصفهان.
صحیفۀ امام. (1378). (ج6). تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (س).
عتیق‌پور، محمد. (1358). نقش بازار و بازاری‌ها در انقلاب ایران. بی‌جا: بی‌نا.
علیان‌نژاد، میرزاباقر. (1388). از تبعید تا پیروزی: زندگی‌نامه و مجموعه‌مقالات و مصاحبه‌های آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی. تهران: سورۀ مهر.
کاظمی، معصومه. (1393). خمین و فعالیت‌های سیاسی- اجتماعی آیت‌الله پسندیده. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
گلدستون، ج. (1392). مطالعاتی نظری، تطبیقی و تاریخی درباب انقلاب‌ها. (محمدتقی دلفروز، مترجم). تهران: کویر.
گلی زواره، غلامرضا. (1373). سیمای نائین ـ گوهر کویر. [تهران]: سازمان تبلیغات اسلامی، مرکز چاپ و نشر.
لطفی، یعقوب. (1393). مبارزه در تبعید؛ «انارک» تبعیدگاه مدافعان دین و ولایت. تهران: موزۀ عبرت ایران.
نقیب‌زاده، احمد؛ امانی زوارم، وحید. (1382). نقش روحانیت شیعه در انقلاب اسلامی ایران. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
(یاران امام به‌روایتِ اسناد ساواک جلد 20): آیت‌الله حاج سیدمرتضی پسندیده. (1380). تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
(یاران امام به‌روایتِ اسناد ساواک جلد 35): حجت‌الاسلام‌والمسلمین حاج سیدمحمد احمدی. (1384). تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
(یاران امام به‌روایتِ اسناد ساواک جلد 46): آیت‌الله حاج شیخ شهاب‌الدین اشراقی. (1392). تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
مقاله
اشرف، احمد؛ بنوعزیزی، علی. (1372). «طبقات اجتماعی در دورۀ پهلوی». (عماد افروغ، مترجم). مجلۀ راهبرد، ش2، زمستان 1372، صص 102ـ126.
«خاطرات عبائی از تبعیدگاه‌های خویش». (1384). مجلۀ یاد، ش76، تابستان 1384، صص 152-161.
خسروشاهی، سیدهادی. (1388). «خودمان تبعید را لغو کردیم!»، مصاحبه با سیدهادی خسروشاهی. مجلۀ یادآور، ش 4 و 5، زمستان 1387، بهار 1388، صص 113-125.
«دیدار با یکی از شاگردان امام»، مصاحبه با حجت‌الاسلام‌والمسلمین اسحاق‌نیا. (1380). پژوهشنامۀ متین، تابستان و پاییز 1380، ش 11 و 12، صص 247-270.
صدیقی، سیدمحمدحسن. (1384). «زندگی‌نامۀ آیت‌الله محمد عبائی خراسانی». مجلۀ یاد، ش76، تابستان 1384، صص 15-20.
مشایخی، مهرداد. (آذر1373). «نقش جوانان در انقلاب ایران». مجلۀ کلک، ش57، صص 36-53.
مصاحبه
ایمانی، عبدالحسین، (جمعه 1اردیبهشت1396). نائین.
بلانیان، علی، (پنج‌شنبه 31فروردین1396). نائین.
 پیرمرد نائینی، (پنج‌شنبه 31فروردین1396). نائین.
سفیدگر، رسول، (جمعه 1اردیبهشت1396). نائین.
عالمی، حسین، (پنج‌شنبه 31فروردین1396). نائین.
عرب، جهانگیر، (پنج‌شنبه 31فروردین1396). نائین.
عموزیدی، حسین، (جمعه 1اردیبهشت1396). نائین.
فردین، حسین، (جمعه 1اردیبهشت1396). نائین.
قریشی، سیدعباس، (پنج‌شنبه 31فروردین1396). نائین.
متولی‌زاده، محمد، (پنج‌شنبه 31فروردین1396). نائین.
محمودی، مجتبی، (جمعه 1اردیبهشت1396). نائین.
ملکیان نائینی، رضا، (جمعه 1اردیبهشت1396). نائین.
میرزابیگی، حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمود، (پنج‌شنبه 17فروردین1396). قم.
منابع اینترنتی
erfanvahekmat.com
پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه: www.hawzah.net