درآمدی بر روش‌شناسی تدوین در تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای تاریخ محلی و مدیریت اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی، مشهد ، ایران

چکیده

شکل‌گیری و گسترش تاریخ شفاهی در ایران مدیون دو موضوع انقلاب اسلامی و جنگ بوده ‌است. بسیاری از مراکز تاریخ شفاهی در ایران با محوریت این دو موضوع تأسیس شده و عمدۀ مصاحبه‌های تاریخ شفاهی بر پایۀ این دو محور اساسی انجام شده‌است. در ایران برخلاف بسیاری از دیگر مراکز تاریخ شفاهی در دنیا اساس کار بر چاپ و انتشار و نه آرشیو مصاحبه‌های انجام‌شده در این زمینه گذاشته شده و در همین راستا بسیاری از مصاحبه‌های تاریخ شفاهی در مراکز مرتبط منتشر شده‌است. در این مقاله به بررسی جایگاه تدوین در ارائۀ تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی در ایران پرداخته می‌شود. سؤال‌های مقاله عبارت‌اند از:1. مؤلفه‌های تدوین خوب در تاریخ شفاهی چیست؟ 2. انواع تدوین در تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی چگونه است؟ 3. شاخصه‌های تدوین در تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی چیست؟ 4. آیا امکان استانداردسازی در روش تدوین تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی وجود دارد؟ رویکرد مقاله تحلیلی ـ انتقادی است و با بررسی کتاب‌های تاریخ شفاهی در ایران سعی می‌شود تا ضمن روش‌شناسی انواع تدوین‌های صورت‌گرفته، مؤلفه‌های ساختاری آن‌ها استخراج شود و با مشخص‌شدن نقاط ضعف و قوت در این کتاب‌ها، پیشنهادهایی در راستای شاخصه‌های تدوین خوب در تاریخ شفاهی به‌منظور انجام پژوهش‌های کامل‌تر در آینده داده شود. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که استاندارد خاصی درزمینۀ تدوین تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی وجود ندارد و سیاست‌های سلیقه‌ای و سازمانی مهم‌ترین مؤلفه‌های تدوین هستند.
کلیدواژه‌ها: تاریخ شفاهی؛ انقلاب اسلامی؛ مؤلفه‌های تدوین؛ استانداردهای تدوین؛ مراکز تاریخ شفاهی.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Introduction to the Formulation Methodology in the Oral History of the Islamic Revolution of Iran

نویسنده [English]

  • Abolfazl Hasan Abadi
Ph.D. in Local History and Document Management, Astan Quds Razavi, Mashhad, Iran
چکیده [English]

The formation and development of oral history in Iran came to the fore due to the victory of the Islamic revolution and outbreak of war. Many oral history centers in Iran have been established focusing on these two issues, and most oral history interviews have been conducted about these two topics. Oral history centers in Iran are more interested in publication of oral history interviews rather than archiving them. This article examines the status of editing in the presentation of oral history of the Islamic Revolution in Iran. The questions of the present study are:
What are the elements of a good editing in oral history?
What are the different types of editing in oral history of the Islamic Revolution?
What are the characteristics of editing in oral history of the Islamic Revolution?
What are the ways of standardization of the editing method of oral history of the Islamic Revolution?
The article's approach is analytical and critical. Attempts have been made to review the books written on the basis of oral history interviews in Iran to study the editing methodologies used in these books and find out their structural components. Moreover, by identifying the weak and strong points of these methods, some suggestions are made regarding the characteristics good editing in oral history to improve further studies. The findings of the research indicate that there are no specific standards in the field of compilation of oral history of Islamic Revolution, and personal tastes and organizational policies are the most important elements for compilation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oral history
  • Islamic Revolution
  • editing elements
  • editing standards
  • oral history centers
منابع
الف.کتابها
ابراهیم‌زاده، راضیه. (1381). خاطرات یک زن تودهای. (بهرام چوبینه، کوششگر). تهران: نشر و پژوهش دادار.
ابن‌الرسول، اصغر. (1383). انقلاب اسلامی در کاشان. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
احمدی، حمید. (1380). خاطرات سرگرد هوایی پرویز اکتشافی از مسئولین شاخة هوایی سازمان افسری حزب تودة ایران.. تهران: نشر ثالث.
امیری، حکیمه. (1387). خاطرات بهجت افراز (امالاسرا). تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
بختیار، شاپور. (1380). خاطرات شاپور بختیار(آخرین نخست  وزیر رژیم پهلوی).([برای] طرح تاریخ شفاهی ایران [و]  مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه هارواد. حبیب لاجوردی ، ویراستار). تهران: نشر زیبا.
بهبودی، هدایت‌الله. (1383). تبریز در انقلاب. ([برای] دفتر تدوین تاریخ‌های محلی انقلاب؛ طرح و نظارت موسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) معاونت پژوهش). تهران: موسسۀ چاپ و نشر عروج.
پاینده، مصطفی. (1390). خاطرات شنیدنی از دوران انقلاب. قم: اندیشۀ مولانا.
پورجوادی، نصرالله. (1375). دربارۀ زبان فارسی. (برگزیده مقاله‌های نشر دانش). (نصرالله پورجوادی، ناظر). تهران: نشر دانشگاهی.
خارکوهی، غلامرضا. (1387). استان گلستان در نهضت امام خمینی(ره). ([به سفارش] سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران استان گلستان). قم: رازبان.
خلخالی، صادق. (1380). خاطرات آیتالله خلخالی: از ایام طلبگی تا دوران حاکم شرع دادگاههای انقلاب اسلامی. تهران: نشر سایه.
روحانی، حسن. (1388). خاطرات حجهالاسلاموالمسلمین دکتر حسن روحانی. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
روزی‌طلب، محمدحسن؛ ثابتی‌منفرد، امیرحسین. (1391). تاریخ شفاهی جنبش دانشجویی مسلمان. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
شادمحمدی، مریم. (1387). خاطرات سیداحمد آوایی. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
شیرخانی، علی. (1378). حماسۀ ۲۹ بهمن تبریز. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی ایران.
طاهری، حجت‌الله. (1384). خاطرات خانم نیرهالسادات احتشام رضوی [ه‍م‍س‍ر ش‍ه‍ی‍د ن‍واب‌ص‍ف‍وی]. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
قهرمانیان، صفر. (1378). خاطرات صفر خان (صفر قهرمانیان). (علی‌اشرف درویشیان، کوششگر). تهران: نشر چشمه.
کاظمی، محسن. (1385). خاطرات عزت شاهی. تهران: شرکت انتشارات سورۀ مهر.
لطفی، یعقوب. (1391). شب را نهایت است. تهران: موزۀ عبرت ایران.
مخدومی، رحیم. (1393)حزب دیالمه: خاطرات وآثار شهید عبدالحمید دیالمه، تهران: فاتحان.
مرادی خلج، محمدمهدی. (1392). شیراز در انقلاب. تهران: موسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، موسسۀ چاپ و نشر عروج.
مقدسی، محمود؛ دهشور، مسعود؛ شیرازی، حمیدرضا. (1370). ناگفتهها: خاطرات شهید حاج مهدی عراقی (پاریس ـ پائیز ۱۳۵۷). تهران: مؤسسۀ خدمات فرهنگی رسا.
موردن، ادگار. (1374). شناخت شناخت. (علی اسدی، مترجم). تهران: سروش.
مهری، فرشید. (1383). مساجد بازار تهران در نهضت امام خمینی: تاریخ شفاهی مسجد سلطانی (امام خمینی)، سید عزیزالله و مسجد آذربایجانیها. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
مؤمن، ابوالفتح. (1386). انقلاب اسلامی در همدان. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
میردار، مرتضی. (1382). خاطرات حجتالاسلاموالمسلمین علیاکبر ناطق نوری. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
نورائی، مرتضی؛ ابوالحسنی ترقی، مهدی. (1394). تاریخ شفاهی و جایگاه آن در تاریخنگاری معاصر ایران (1385-1358ش). تهران: پژوهشکدۀ تاریخ اسلام.
واعظی، احمد. (1383). درآمدی بر هرمنوتیک. تهران: مرکز نشر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
هالت، کریستین. ای. (1379). پژوهش و پژوهشنامهنویسی. (خلیل میرزایی؛ جهانگیر میرهاشمی؛ ح‍م‍ی‍درض‍ا ف‍اطم‍ی‌پ‍ور، مترجمان). تهران: سروش.
 
ب. مقالات
ملایی توانی، علیرضا. (1389). «چشم‌اندازهای نو در تاریخ شفاهی ایران با تأکید بر تاریخ‌نگاری شفاهی». دوفصلنامۀ علمی پژوهشی تاریخنگریوتاریخنگاریدانشگاه الزهرا، سال بیستم، دورۀ جدید، شمارۀ 5، پیاپی 48، بهاروتابستان1389.
ــــــــــــــــــ . (1387). «پرسشها و مسائل مهم در حوزۀ روش‌شناسی تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی». فصلنامۀ علمی پژوهشی متین، 1387، شمارۀ 38.
نورائی، مرتضی. (1386). «درآمدی بر ویراستاری در تاریخ شفاهی». گنجینۀاسناد، تابستان 1386، شمارۀ 66.
 
ج. منابعلاتین
 
Baum. Willa K. (1991). Transcribing and Editing oral history. ALtamira press, NewYork. PRINCIPLES I N EDITING ORAL HISTORY.
Frisch, Michael. (1990). “Oral History, Documentary, and the Mystification of Power: A Critique of Vietnam: A Television History,”.in A Shared Authority: Essays on the Craft and Meaning of Oral and Public History.Albany: State University of New York Press.
Shopes, Linda. (2011). “Editing Oral History For Publication,”. Oral History Forum d’histoire orale,31 (2011).
Wilmsen, Carl. (2001). “For the Record: Editing and the Production of Meaning in Oral History,”. Oral History Review,28/1. Winter/Spring2001.