مطالعۀ تطبیقی عوامل کامیابی اسلام‌گرایان ایران و مصر، و ناکامی‌ همتایان مصری در حفظ قدرت سیاسی پس از انقلاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه لرستان، لرستان، ایران

2 دانشجوی دکتری تاریخ انقلاب اسلامی؛ دانشگاه بوعلی همدان، همدان، ایران

3 کارشناس ارشد تاریخ ایران اسلامی؛ دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

رژیم‌های برآمده از انقلاب، همواره با دو الگوی تداوم و عدم تداوم روبه‌‌رو می‌شوند؛ از همین‌رو پس از پیروزی هر انقلاب، حفظ قدرت سیاسی به عنوان یکی از دستاوردهای اصلی از مباحث مهمی است که قابلیت بررسی و تحلیل دارد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، اسلام‌گرایان توانستند در مقابل بحران‌های سیاسی، خود را حفظ کرده و حکومت‌شان را بیش از سی‌سال ادامه می‌دهند، در حالی‌که در مصر، در مقابل بحران‌های سیاسی، ‌‌ضعف نشان دادند و از قدرت کنار زده شدند.
مسألۀ اصلی مقالۀ حاضر بر این امر تأکید دارد که چه عواملی موجب تداوم قدرت سیاسی اسلام‌گرایان در ایران شد و چرا همتایان آن‌ها در مصر، پس از دست‌یابی به قدرت، نتوانستند نظام‌سازی کرده و حکومت اسلامی تشکیل دهند. فرضیۀ مقاله بر این است که نقش آفرینی و ناکارآمدی رهبری اسلام‌گرایان در نظام‌سازی، عدم تعامل منطقی با ارتش، و واقعۀ انقلاب دوم، در تداوم قدرت و نظام‌سازی نقش اساسی داشت. این پژوهش درصدد است با روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای مطالعات اسنادی و کتابخانه‌ای به بررسی موضوع بپردازد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Factors behind the Success of Islamists in Iran and Those behind the Failure of Their Counterparts in Egypt in Preserving Political Power

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Garavand 1
  • Mahmoud Zafari 2
  • Mojtaba Zahabi 3
1 Assistant Professor of History, Lorestan University of Lorestan, Iran
2 Ph.D. Student of Islamic Revolution Date, University of Bu-Ali Hamedan, Hamedan, Iran
3 Master of Science in Islamic History, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The governments emerging from the revolution are confronted with continuity and discontinuity. Therefore, after the victory of the revolution the preservation of political power as one of the achievements of the revolution is an important debatable issue. In Iran, the Islamists were able to preserve political power against political crises and the government continued for more than thirty years. While in Egypt, they were vulnerable against political crisis and were put aside from power. Therefore, the main thrust of the present paper is to study the reasons for the continuity of political power by Islamists in Iran and the failure of their political counterparts in Egypt to preserve their government after achieving power. The hypothesis of this article is that, the inefficient role of leadership of Egyptian Islamists, the lack of their illogical interaction with the Army and their inability to build system were the main factors for their failure.  Descriptive-analytical method has been used to analyze the data collected through documental method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Army
  • Islamists
  • Iran
  • Egypt
  • Revolution
الف. اسناد
مرکز اسناد انقلاب اسلامی(مراسان)، شمارۀ پرونده27826.
رک اصل سند در: اسناد لانۀ جاسوسی، ج10، ص126.
رک اصل سند در: اسناد لانۀ جاسوسی، ج14، صص41و42.
 
ب. کتاب‌ها
 
اسماعیلی، خیرالله(1380). دولت موقت. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
امرایی، حمزه(1383). انقلاب اسلامی و جنبش‌های اسلامی معاصر. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
آر کدی، نیکی(1385). ریشه‌های انقلاب ایران. (عبدالرحیم گواهی، مترجم ). تهران: نشر قلم.
بازرگان، عبدالعلی(1360). مسائل و مشکلات اولین سال انقلاب. تهران: نشر نهضت آزادی.
رشیدی، علی(بی تا). تحولات اقتصادی ایران در دورۀ پس از انقلاب، اطلاعات سیاسی اقتصادی. بی‌جا.
رضوی، مسعود(بی تا). هاشمی و انقلاب. تهران: انتشارات همشهری.
روح الله، خمینی(1378). صحیفۀ امام. مجلدهای مختلف. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
سولیوان، ویلیام و آنتونی پارسونز(1372). خاطرات دو سفیر. (محمود طلوعی،مترجم) تهران: علم.
شاه علی، احمد رضا(1385). انقلاب دوم، تسخیر لانۀ جاسوسی آثار وپیامدها. ‌‌تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
فوزی، یحیی(1384). تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران(1357 - 1380). ‌‌تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (س‌)، موسسه چاپ و نشر عروج‌
لطفیان، سعیده(1380). ارتش و انقلاب اسلامی. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
مسعود نیا، حسین و سارا نجف پور(1388). از بنیاد‌گرایی اسلامی تا مشارکت دموکراتیک، رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی. مؤسسه چاپ و نشر عروج.
معبادی، حمید(1381). چالش‌های ایران وآمریکا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران. (چ1). تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
مهدوی، عبدالرضا هوشنگ(1372). ‌‌انقلاب ایران به روایت بی‌بی‌سی. تهران: طرح نو.
موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی(1386). ، اسناد لانه جاسوسی آمریکا، ج 10 و ج 14
وبر، ماکس(1385). اقتصاد و جامعه.( عباس منوچهری و دیگران ،مترجم). انتشارات سمت.
هانتینگتون، ساموئل(1375). سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی. ( محسن ثلاثی،مترجم). تهران :نشر علم.
هایزر، رابرت(1365). مأموریت مخفی در تهران. (ع. رشیدی،مترجم). تهران: نشر اطلاعات.
 
ج. نشریات و مجلات
احمدی، حمید و آرش بیدالله خانی(1391). " ‌‌روابط مصر - اسرائیل؛ پیشینه، چالش‌ها و چشم انداز آینده". فصلنامۀ روابط خارجی. سال چهارم. شمارۀ دوم. تابستان.
حبیبی، حمید(1390). آثار تسخیر لانۀ جاسوسی از دیدگاه امام(ره) و مقام معظم رهبری. حصون. شمارۀ 32. مهر - آبان.
رضا دوست، کریم(1385). مردم سالاری در مصر، چالش‌ها، موانع و محدودیت‌ها. دو فصلنامۀ دانش‌سیاسی. شمارۀ چهار. پائیز و زمستان.
سلطان شاهی، علیرضا(1391). اخوان‌المسلمین و قضیۀ فلسطین. فصلنامه پانزده خرداد. دورۀ سوم. سال نهم. شمارۀ 31.
سلیمانی، رضا(1391). رویکرد تئوریک به سیاست آمریکا در قبال انقلاب اسلامی ایران و بیداری اسلامی در خاورمیانه. فصلنامۀ علمی پژوهشی انقلاب اسلامی. سال اول. ‌‌شمارۀ 2. بهار .
گلرو، عباس(1385). ‌‌بررسی مقایسه‌ای اوضاع سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران و مصر بر مبنای رابطه این دو کشور با آمریکا. مطالعات افریقا. سال یازدهم. شمارۀ 2.
مسعودنیا، حسین (1391). ‌‌بررسی عوامل سقوط حسنی مبارک و چشم انداز تحولات کشور مصر. دو فصلنامۀ علمی - پژوهشی دانش سیاسی. سال هشتم. شمارۀ اول. بهار و تابستان.
مطلبی، محسن(1390). سپاه پاسداران، مولود مبارک انقلاب اسلامی. پیام انقلاب. شمارۀ 48. تیرماه.
موثقی، احمد(1372). مجموعه مقالات سیاسی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
موسوی، حسین(1391). ‌‌پیروزی اسلام سیاسی و جمهوری دوم در مصر، فصلنامۀ مطالعات خاورمیانه. سال نوزدهم. شمارۀ چهارم. تابستان.
نبوی، عبدالامیر(1391). احزاب و آیندۀ دموکراسی در مصر. فصلنامۀ مطالعات خاورمیانه. سال نوزدهم. شمارۀ چهارم. زمستان .
نبوی، عبدالامیر(1391). احزاب و آیندۀ دموکراسی در مصر، فصلنامۀ مطالعات خاورمیانه. سال نوزدهم. شمارۀ چهارم. زمستان.
هراتی، محمدجواد(1391). تفاوت نقش و جایگاه رهبری در انقلاب اسلامی ایران و جنبش بیداری مصر. فصلنامۀ علمی پژوهشی انقلاب اسلامی. سال نهم. شماره28. بهار.
 
عمادی، سید رضی(1392). ماهنامۀ ارتش جمهوری اسلامی ایران. شمارۀ 390. شهریور.
 
منابع لاتین
albadee. net. www Brooks, Risa, Political - military Relations and the stability of Arab ‌‌Regimes, London ,1998. ‌‌
Diamond, Larry. 1997,“the Globalization of Democracy”, in Robert slater, (eds)(et. al), Global Transformation in the Third world ,London, Lynne, Riner Publication.
Stratfor, (4July 2013), Egypt's Muslim Brotherhood Recovers After Morsi's Ouster, http: //www. stratfor. com/analysis/egypts - muslim - brotherhood - recovers - after - morsis - ouster.