نقش مبارزاتی روحانیون، دانشگاهیان و بازاریان اصفهان از نهضت ملی تا نهضت اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری انقلاب اسلامی ایران، پژوهشکدۀ امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی، تهران، ایران

چکیده

تحول در ساختار طبقاتی و نگرش طبقة متوسط سنتی و جدید نسبت به اوضاع سیاسی، پیوند تنگاتنگ این اقشار با روحانیان و گرایش به سمت مذهب، از نکات قابل‌توجه دهة 30 و 40 در تاریخ معاصر ایران است. پیوندی که در دهه‌های 30 و 40 بین بازار، دانشگاه و حوزه‌های علمیه به وجود آمد، در نتیجة تحولات و جنبش‌هایی اجتماعی بود که با رویکرد مذهبی صورت می‌‌پذیرفت.
 مقالة پیش رو با عنوان «نقش مبارزاتی روحانیون، دانشگاهیان و بازاریان اصفهان از نهضت ملی تا نهضت اسلامی»، با روش توصیفی- تحلیلی، درصدد بررسی نقش اصفهان در تحولات معاصر ایران از نهضت ملی شدن نفت تا پایان قیام 15 خرداد 1342 است.
بر اساس یافته‌‌های پژوهش، در اصفهان دهة 30 و 40، حرکت‌‌هایی جهت مبارزه با حکومت و همراهی با نهضت ملی و اسلامی به وقوع پیوست که حاصل گرایش‌‌های مذهبی مردم و پیوند بازار و دانشگاه با روحانیون بود

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Role of the Ulama, University and Bazaar of Isfahan: From the Oil Nationalization Movement to Islamic Movement

نویسنده [English]

  • Marzieh Beigizadeh
Ph.D. student of the Islamic Revolution in Iran, Research Institute of Imam Khomeini and Islamic Revolution, Tehran, Iran
چکیده [English]

Changes in the class structure and chang of the traditional and new middle class attitudes toward political conditions and close links these groups with Ulama and their tendency towards religion are the notable points in the contemporary history of Iran, particularly in 1950s and 1960s. The close ties between the university, clerics and bazar during 1950s and 1960s was among the reasons for this development.
This Article by using analytical method, reviews the Isfahan's role  in Iran's contemporary developments from Oil Nationalization Movement until of end the Movement of June 1963 Uprising.
Based on the findings, due to people's religious tendencies and close relations between the bazaar, university with Ulama, some movements in support of the National, Islamic uprising  took place in Isfahan.

کلیدواژه‌ها [English]

  • National Movement
  • Isfahan
  • Bazaar
  • university
  • June 1963 Uprisng
الف) کتابها
• اسنادی از جنبش دانشجویی ایران(1380). تهیه و تنظیم (معاونت خدمات مدیریت و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهور)(علیرضا اسماعیلی و عیسی عبدی،کوششگران). تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
• اسنادی از قیام سیام تیر(1382). تهران: مرکز اسناد ریاست جمهوری.
• باقری، علی (1378). خاطرات پانزده خرداد(دفتر هفتم). تهران: دفتر ادبیات انقلاب اسلامی.
• حنیف، محمد (1383). اصفهان در انقلاب. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
• رجائی، عبد المهدی (1385). نگاهی به تحولات کودتای 28 مرداد در اصفهان. مجلۀ تاریخ معاصر ایران.37.
• روحانی، سید حمید (1381). نهضت امام خمینی(ج 1). (چ15).تهران: مؤسسۀ و نشر عروج.
• زندگانی حضرت آیتالله چهارسوقی‌(1332). اصفهان‌: بی‌‌نا.
• سفیری، مسعود (1379). دیروز، امروز و فردای جنبش دانشجویی ایران (مجموعۀ مصاحبه و مقاله). تهران: نشر نی.
• صحرایی، علیرضا (1385). تحلیلی جامعه شناختی- تاریخی پیرامون انقلاب اسلامی ایران (درآمدی بر جامعهشناسی سیاسی ایران معاصر). نیشابور: نشر ابر شهر.
• کریمیان، علیرضا (1381). جنبش دانشجویی در ایران. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
• گزارشی از حماسۀ پانزده خرداد 42 در اصفهان به روایت خاطرات (1371). اصفهان: بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی، شعبۀ اصفهان.
• گودرزی، علی‌محمد (1378). سیاست و خردمندی؛ خاطرات تاریخی و سیاسی دکتر علی شریعتمداری. تهران: رسا.
• میثمی، لطف‌الله(1387).  از نهضت آزادی تا مجاهدین، خاطرات لطف‏الله میثمی(ج ا). تهران: صمدیه.
ب) روزنامهها
روزنامة اصفهان، شمارۀ 788، 25 شهریور 1330.
• روزنامة اصفهان، شمارۀ 790، 2 مهر 1330.
• روزنامة اطلاعات، شمارۀ 10466، 10 فروردین 1340.
• روزنامة چهلستون، شمارۀ 103، 24 آبان 1332.
• روزنامة چهلستون، شمارۀ 104، 2 آذر 1332.
• روزنامة چهلستون، شمارۀ 141، 26 شهریور 1333.
• روزنامۀ چهلستون، شمارۀ 2، 25 شهریور 1330.
• روزنامۀ چهلستون، شمارۀ 36، 19 مرداد 1331.
• روزنامۀ چهلستون، شمارۀ 41، 31 تیر 1331.
• روزنامۀ مجاهد، شمارۀ 55، 10 شهریور 1332.
• روزنامۀ مجاهد، شمارۀ 58، 31 شهریور 1331.
• روزنامۀ شاهد، 1329.11.10.
• روزنامۀ شاهکار نو، 1329.11.3.
• روزنامۀ مجاهد، شمارۀ 9، 25 دی 1330.
• روزنامۀ نقشجهان، شمارۀ 501، 1 مرداد 1325»
ج) سایتهایاینترنتی
• http://www.ensani.ir/fa/content/52306/default.aspx