بررسی رابطۀ میان گرایش به سبک زندگی مدرن و عرفی شدن؛ مطالعۀ تجربی در ایرانِ پس از انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جامعه شناسی فرهنگی، دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی انقلاب اسلامی، پژوهشکدۀ امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی، تهران، ایران

چکیده

پس از انقلاب اسلامی ایران، تغییرات قابل ملاحظه‌ای، آرام آرام درسبک زندگی افراد جامعه رخ داد. شواهد این تغییرات‌ در سبک زندگیِ ایرانیان در بخش‌هایی از زندگی آنها قابل مشاهده است. از سوی دیگر، برخی معتقدند که میزان دین‌داری در جامعۀ ایران کمتر شده است. به استناد پژوهش‌های انجام شده در ایران، کاهش دین‌داری به‌ویژه در ابعاد عملی و نیز جمعیِ معنادار و تأمل برانگیز است. در عین حال، مسئلۀ جدید مورد پرسش در حوزۀ دین در ایران، نه‌تنها دین‌داری و تحولات آن، بلکه عرفی‌شدن است. به بیان دیگر، پرسش اصلی این است که آیا جامعۀ دینی ایرانی نیز همانند تجربة غربی- مسیحی به مسیر عرفی‌شدن تن داده است؟ در این پژوهش، با توجه به همین دغدغۀ علمی، رابطۀ احتمالی بین ابعاد سبک زندگی ایرانیان و عرفی‌ آنان بررسی شده است. پاسخ به پرسش یادشده از طریق یک مطالعۀ پیمایشی در شهرستان بروجرد انجام شده است. باتوجه به حساسیت‌های موضوعِ عرفی‌شدن در جامعۀ ایران، نمونه‌گیری به روش اتفاقی انجام شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که بین گرایش به سبک زندگی مدرن در ابعاد گوناگون با گرایش‌های عرفی در افراد، رابطۀ مستقیم و معناداری وجود دارد. چنین رابطه‌ای، به‌ویژه در ابعاد عینی‌ترِ عرفی‌شدن، شدت بیشتری داشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Relationship between Tendency towards Modern Lifestyle and Secularization: Empirical Study of Iran after the Islamic Revolution

نویسندگان [English]

  • mohammadreza pouyafar 1
  • saideh davari mogdam 2
1 Assistant Professor of Cultural Sociology, Amin University of Police Sciences, Tehran, Iran
2 Graduate student of Islamic Revolution Sociology, Research Institute of Imam Khomeini and Islamic Revolution, Tehran, Iran
چکیده [English]

After the Islamic Revolution in Iran, significant changes slowly occurred in people's lifestyle. Evidence of that lifestyle changes is visible in various parts of their lives. On the other hand, some researchers believe that religiosity in the society has declined. According to many studies carried out in Iran, the decline, particularly in terms of practical and collective action is significant and problematic. At the same time, a new issue about the question of religion in Iran, not only religion and its evolution, is that of secularization. In other words, the main question is whether the religious community of Iran, based on the experience of the secularization in the Christian West, is going to become a secular society? In this study, attempts have been made to study the relationship between dimensions of Iranian lifestyle and secularization. The study was conducted through a survey in the city of Boroujerd. Random sampling was used to collect the data. The results show that there is a direct significant relationship between the people’s tendency towards modern lifestyle in various dimensions and secular trends. This relationship, especially in the more objective dimensions of secularization, is stronger

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lifestyle
  • Secularization
  • cultural goods
  • Leisure
  • Body Management
  • food consumption pattern

مراجع

  • آزاد ارمکی، تقی(1384). دو جهان ایرانی:  مسجد و کافی شاپ. فصلنامةانجمنمطالعاتفرهنگیوارتباطات، 1(4).
  • اباذری، یوسف ؛ چاوشیان، حسن (1381). از طبقه تا سبک زندگی، نامه علوم اجتماعی،20.
  • باکاک، رابرت (1381). مصرف(خسرو صبری، مترجم). تهران: انتشارات شیرازه .
  • بیرو، الن (1380). فرهنگ علوم اجتماعی(چ4). (باقرساروخانی، مترجم). تهران: انتشارات کیهان.
  • پویافر، محمدرضا ؛ نوابخش، مهرداد (1389). بررسی نشان واره های عرفی شدن برای مطالعه تجربی در ایران، مسائل اجتماعی ایران، 1(2).
  • پویافر، محمدرضا (1392). تحلیل جامعه شناختی عرفی شدن با مطالعه بین نسلی در شهر تهران، پایان نامة دکتری جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
  • ترکاشوند، علی اصغر (1388). اصلاح الگوی مصرف: مفاهیم و شیوه های تأثیرگذاری بر مخاطب.از: www.tvr.iribtv.ir.
  • چاوشیان، حسن(1381). رابطۀ سبک زندگی و هویت اجتماعی، پایان نامة دکتری، دانشگاه علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
  • حجاریان، سعید (1379). سیاست دینی و سیاست عرفی. بازتاب اندیشه، 4.
  • حسینی، محمد رضا (1392). بررسی تأثیر سبک زندگی بر انحرافات شهری استان لرستان. پایان نامة دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان، واحد دهاقان، دانشکدة علوم اجتماعی.
  • خدایاری فرد، محمد (1385). آماده سازی و هنجار یابی مقیاس سنجش دینداری دانشجویان. دانشگاه تهران .
  • ------------------(1387). آماده سازی مقیاس دینداری و ارزیابی سطوح دینداری اقشار مختلف جامعه.
  • دورکیم، امیل(1383). صور بنیانی حیات دینی(باقر پرهام، مترجم) تهران: انتشارات علمی.
  • سراج زاده، سیدحسین؛ پویافر، محمدرضا (1392). مطالعۀ عرفی شدن در میان ایرانیان مسلمان، مقایسه بین نسلی در تهران، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران.4(4) .
  • شاینر،لاری(1383). مفهوم سکولارشدن در پژوهش‌های تجربی( سیدحسین‌سراج‌زاده، مترجم). تهران: انتشارات طرح نو.
  • شجاعی‌زند، علیرضا (1381). عرفی شدن در تجربه مسیحی و اسلامی. تهران: انتشارات باز.
  • -------------------(1384). مدلی برای سنجش دینداری در ایران، مجله جامعه‌شناسی ایران، 6(1).  
  • ------------- (1380). دین، جامعه، عرفی شدن. تهران: نشر مرکز.
  • طالبان، محمد رضا؛ رفیعی بهابادی، مهدی(1389). تحول دینداری بر اساس تفاوتهای نسلی در ایران(1388-1353)، مجله مسائل اجتماعی ایران، 1(2)
  • طالبان، محمدرضا (1379). بررسی تجربی دینداری نوجوانان کشور. معاونت پرورشی  وزارت آموزش و پرورش.
  • علی خواه، فردین(1387). پیامدهای سیاسی مصرف گرایی، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، 1(1).
  • فاضلی،  محمد(1382). مصرف و سبک زندگی. قم: انتشارات صبح صادق.
  • فروند، ژولین(1368). جامعه شناسی مکس وبر(عبدالحسین نیک گهر، مترجم). تهران: نشر رایزن.
  • کاستلز، مانوئل (1380). عصر اطلاعات(حسن چاوشیان، مترجم) تهران: طرح2 .
  • کاظمی، عباس؛ فرجی، مهدی (1382). عرفی‌شدن و زندگی روزمره‌، نامه علوم اجتماعی، 21‌.
  • کچوئیان، حسین (1374). اسلام، تشیع و فرایند عرفی شدن.  مجله کیان، 26.
  • کریم خان زند، حسین (1375). بررسی روند تجمل گرایی در ایران سالهای 1375-1362. تهران: دبیرخانه شورای فرهنگی عمومی.
  • گیدنز، آنتونی (1378). تجدد و تشخص(چ2). تهران: نشر نی.
  • ---------(1382). تجدد و تشخص(چ12). (مترجم، ناصر موفقیان).تهران: نشر نی.
  • مهدوی کنی، محمدسعید (1386). دین و سبک زندگی مطالعه موردی شرکت کنندگان در جلسات مذهبی. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
  • همیلتون، ملکلم (1381). جامعه‌شناسی دین(چ2). ( محسن ثلاثی،مترجم). تهران: موسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان.

 

منابع لاتین

  • Bolzendahl (2005). Catherine and Clem Brooks,“Polarization, Srcularization, or Differences as Usual? The Denominational Cleavage in U.S. Social Attitudes Saince the 1970s”, The Sociological Quarterly, 46, pp. 47–78.
  • Bourdieu ,P.(1984).Distinction.London :Roudlege and Kegan Pau  
  • Cockerham.w.c.(1997)."The social Determinants of Decline of Life Expctancy in Russia and Eastern Europe ": A Life Style Explanation and Eastern :A Life Style Explnation ,Jornal of Health and Social Behavior ,38,PP.131-148.
  • Dobbelaere, Karel(2006). “Bryan Wilson’s Contributions to the Study of Secularization”, Social Compass, 53,( 2), pp. 141-146.
  • Khosrokhavar, Farhad (2007) . The New Religiosity in Iran, Social Compass54 (3),pp.453-463.
  • Lechner, Frank. J.(1991). The Case Against Secularization: A Rebuttal, Social Forces, Academic Research Library,64(4), pp. 1103-1119.
  • Norris, Pippa anf Ronald Inglehart(2004). Sacred and Secular: Religion and politics World Wide.Cambridge University Press.
  • Serajzadeh. Seyed Hossein(1998). Muslims Religiosity & Delinquency: An Examination of Iranian Youth. PhD. Thesis, Essex University.
  • Turina, Isacco(2007). Secularization as a Property of Action, Social Compass, 54(2), pp. 161-173.
  • Zubaida, Sami (2005).Islam and Secularisation, Asian Journal of Social Science, 33 (3), pp. 438-448.
تاریخ نامه انقلاب
دوره دوم، 4-5 - شماره پیاپی 4
بهار و تابستان 1395
صفحه 29-51

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار