نقش عشایر استان کهگیلویه و بویراحمد در پیروزی انقلاب اسلامی: پاسخی به یک شبهة تاریخی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار روابط بین‌الملل، گروه علوم سیاسی دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش عشایر استان کهگیلویه و بویراحمد در پیروزی انقلاب اسلامی است. آنچه ضرورت انجام این پژوهش را موجب گردید پراکنده نویسی دربارۀ نقش عشایر استان در کتاب‌های مختلف به صورت بحث حاشیه‌ای و به شکلی متناقض بود. سؤال اصلی مقاله این است که آیا عشایر استان کهگیلویه و بویراحمد در دهۀ چهل به بعد و در مبارزه با رژیم شاه نقشی مستقل از روحانیت و دارای انگیزه‌های خاص مادی داشتند یا دارای نقشی همسو با نهضت اسلامی به رهبری روحانیت و دارای انگیزه‌های دینی بودند؟ فرضیه اصلی پژوهش به تجمیع انگیزه‌های مادی و دینی در عشایر برای رسیدن به خواسته‌های خود ذیل رهبری روحانیت اشاره دارد. برای انجام پژوهش از روش اسنادی و مصاحبه با افراد آگاه محلی استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد برخلاف دو دیدگاه غالب که می‌کوشند این مبارزات را کاملاً مستقل یا کاملاً هم‌راستا ارزیابی نمایند؛ عشایر در دهۀ چهل و پنجاه مبارزات خود را با دو انگیزۀ مادی و مذهبی به شکل توأمان دنبال کرده و در شیوه‌های مبارزاتی آنان علیه شاه تغییرات جدی رخ داده است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Role of Kohgiluyeh and Boyer Ahmad Province’s Nomads in Victory of Islamic Revolution: Answering a Historical Query

نویسنده [English]

  • Ali Bagheri dolatabadi
Associate Professor (International Relations), Department of Political Science, Yasouj University, Yasouj
چکیده [English]

This paper intends to study the role of Kohgiluyeh and Boyer Ahmad Province’s nomads in the victory of Islamic Revolution. Sparse and scattered works on this role of the province’s nomads, many of them disorganized and contradictory, have raised the need for conducting this research. The principal question of this paper is: “Did the nomads in Kohgiluyeh and Boyer Ahmad Province play a role independent of the clerics, pursuing special material gains in 60s and then in the fight against the regime of Shah, or did they play this role in tandem with the Islamic Movement under the clerics with religious motives?” The main hypothesis of the paper points to a combination of material and religious motives in meeting their demands under the leadership of the clerics. The paper has applied a documentary method as well as interviews with local informed individuals. Findings of the paper indicate that unlike the two dominant approaches that try to evaluate these fights completely independent or completely aligned, the nomads continued their fight in 60s and 70s with two material and religious motives so that serious changes happened in their manners of fight against the regime of Shah

کلیدواژه‌ها [English]

  • nomads
  • Kohgiluyeh and Boyer Ahmad
  • Islamic Revolution
  • clerics
-         آذرپیوند، الله بخش. (1384) تحولات سیاسی کشور و جنگ گجستان، یاسوج: چویل.
-         الهیاری، فریدون، مرتضی نورائی و احمد بوستانی.(1396) «بررسی و تبیین نقش مهاجران غیربومی در تحولات شهر یاسوج»، پژوهش های تاریخی، سال 10، شماره 4، پیاپی 40، صص 1-17.
-         اکبری، قدرت الله. (1385) بویراحمد در گذرگاه تاریخ،  شیراز: مصطفوی، چاپ دوم.
-         امیراحمدی، هوشنگ. (1/8/1395) «سخنان جواد لاریجانی درست بود، احمدی نژاد دنبال حل مسأله هسته‌ای از طریق مذاکره مستقیم با اوباما بود»، قابل دسترس در:www.asriran.com/fa/news/495657
-         باقری دولت آبادی، علی. (1398) «نقش عشایر در پیروزی و تثبیت انقلاب اسلامی»، طرح پژوهشی، یاسوج: صدا و سیمای استان کهگیلویه و بویراحمد.
-         بشیریه، حسین. (1372) جامعه شناسی سیاسی ایران، تهران: نشر نی.
-         تقوی مقدم، مصطفی. (1377) تاریخ سیاسی کهگیلویه، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
-         ----------.(19/1/1389) مصاحبه .
-         جمالزاده، ناصر و مهدی امینیان. (1394) «نقش مساجد در پیروزی انقلاب اسلامی»، فصلنامه مطالعات فرهنگی ارتباطات، دوره 14، شماره 24، صص 168-190.
-         حسینی خواه، جمشید.(1378) بویراحمد و رستم گهواره تاریخ، اصفهان: نشر فردا.
-         رسولی، مرتضی.(1376) «اصلاحات ارضی: زمینه­ها، ضرورت­ها و نحوۀ اجرا و پیامد­ها»، فصلنامه تاریخ معاصر ایران، سال اول شماره چهارم، صص 243-276.
-         روشنفکر، محمد مهدی.(1397) نوسازی و جامعه ایلی: بویراحمد در دوره پهلوی، تهران: نشر مورخان.
-         ستاد تدوین و نشر آثار شهدا. (1374) جاودانه‌های تاریخ، قم: نشر مجمع فاتحین.
-         سیاهپور،کشواد. (1372)کهگیلویه چهار راه حوادث، شیراز: پایان‎نامه کارشناسی رشته تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
-         ---------.(1382) «انقلاب اسلامی و مردم کهگیلویه و بویراحمد، نجف آباد»، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته تاریخ.
-         ---------. (1385) «نهضت امام خمینی و قیام عشایر جنوب»، مطالعات تاریخی، شماره 12، صص 28-73.
-         ---------. (1388) قیام عشایر جنوب، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
-         شعبانی، رضا.(1369) مبانی تاریخ اجتماعی ایران، تهران: انتشارات قومس.
-         طاهری بویراحمدی، عطا. (1388) کوچ کوچ: تجربه نیم قرن زندگی در کهگیلویه و بویراحمد، تهران: انتشارات سخن.
-         عرفان منش، جلیل.(1373) خاطرات 15 خرداد، دفتر اول، تهران: دفتر انقلاب اسلامی تهران.
-         علی‏پور، نوریان. (1396) تحلیلی بر نقش آیت‌الله سیدکرامت‌الله ملک حسینی در قیام  ایلات و عشایر جنوب کشور، اولین کنگره ملی بزرگداشت آیت‌الله سیدکرامت‌الله ملک حسینی.
-         غفاری، یعقوب.(1378) تاریخ اجتماعی کهگیلویه و بویراحمد، اصفهان: انتشارات گلها.
-         فردوست، حسین. (1374) ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، تهران: نشر اطلاعات.
-         قدیانی، ابوذر و روح‌الله عابد.(1396) «حضرت آیت‎الله ملک حسینی و امنیت استان کهگیلویه و بویراحمد»، اولین کنگره ملی بزرگداشت آیت‌الله سید کرامت‌الله ملک حسینی، یاسوج.
-         کدی، نیکی.(1385) ریشه‌های انقلاب در ایران، ترجمه عبدالرحیم گواهی، تهران: نشر علم، چاپ ششم.
-         کهگیلویه و بویراحمد، مجموعه‌ای از اسناد و گزارش‌ها.(1392) کتاب اول، سال‌های 1320 -1325، به کوشش کاوه بیات، تهران: دائرۀ المعارف بزرگ اسلامی.
-         --------.(1392) کتاب دوم، سال‌های 1326-1340، به‌کوشش کاوه بیات، تهران: دائرۀ المعارف بزرگ اسلامی.
-         لهسایی­زاده، عبدالعلی. (1387) جامعه شناسی کشاورزی ایران، تهران: انتشارات سمت.
-         ملک محمدی، حمیدرضا.(1381) از توسعه لرزان تا سقوط شتابان، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
-      ملکوتیان، مصطفی. (1394) «نگرشی به نظریه های انقلاب و نقد و ارزیابی آنها»، فصلنامه تحول در علوم انسانی، دوره 3، شماره 4، صص 183-207.
-         نامه جوابیه آیت‎الله ملک حسینی به حضرت امام خمینی، بازگشت به نامه شماره  1/11/1357 در خصوص عشایر.
-         هانتینگتون. ساموئل.(1370) سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر علم.
-         یادنامه رحلت مرحوم آیتالله العظمی سید کرامت الله ملک حسینی. (1391) یاسوج: انتشارات چویل.
-         یوسف‌زاده، حسن. (1388) «بررسی انتقادی نظریه‌های جامعه‌شناسی پیرامون انقلاب اسلامی»، فصلنامه معرفت، سال 18، شماره 146، صص 105-123.