پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
تاریخ نامه انقلاب
2588-3496
1
دفتر اول و دوم(بهار و تابستان)
2017
09
23
درآمدی بر روششناسی تدوین در تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی ایران
9
29
FA
ابوالفضل
حسن ابادی
دکترای تاریخ محلی و مدیریت اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی، مشهد ، ایران
ahassanabady1@yahoo.com
شکلگیری و گسترش تاریخ شفاهی در ایران مدیون دو موضوع انقلاب اسلامی و جنگ بوده است. بسیاری از مراکز تاریخ شفاهی در ایران با محوریت این دو موضوع تأسیس شده و عمدۀ مصاحبههای تاریخ شفاهی بر پایۀ این دو محور اساسی انجام شدهاست. در ایران برخلاف بسیاری از دیگر مراکز تاریخ شفاهی در دنیا اساس کار بر چاپ و انتشار و نه آرشیو مصاحبههای انجامشده در این زمینه گذاشته شده و در همین راستا بسیاری از مصاحبههای تاریخ شفاهی در مراکز مرتبط منتشر شدهاست. در این مقاله به بررسی جایگاه تدوین در ارائۀ تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی در ایران پرداخته میشود. سؤالهای مقاله عبارتاند از:1. مؤلفههای تدوین خوب در تاریخ شفاهی چیست؟ 2. انواع تدوین در تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی چگونه است؟ 3. شاخصههای تدوین در تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی چیست؟ 4. آیا امکان استانداردسازی در روش تدوین تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی وجود دارد؟ رویکرد مقاله تحلیلی ـ انتقادی است و با بررسی کتابهای تاریخ شفاهی در ایران سعی میشود تا ضمن روششناسی انواع تدوینهای صورتگرفته، مؤلفههای ساختاری آنها استخراج شود و با مشخصشدن نقاط ضعف و قوت در این کتابها، پیشنهادهایی در راستای شاخصههای تدوین خوب در تاریخ شفاهی بهمنظور انجام پژوهشهای کاملتر در آینده داده شود. یافتههای پژوهش نشان میدهد که استاندارد خاصی درزمینۀ تدوین تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی وجود ندارد و سیاستهای سلیقهای و سازمانی مهمترین مؤلفههای تدوین هستند.<br /> <strong>کلیدواژه</strong><strong>ها</strong><strong>:</strong> تاریخ شفاهی؛ انقلاب اسلامی؛ مؤلفههای تدوین؛ استانداردهای تدوین؛ مراکز تاریخ شفاهی.
تاریخ شفاهی,انقلاب اسلامی,مؤلفههای تدوین,استانداردهای تدوین,مراکز تاریخ شفاهی
https://tarikhname.ri-khomeini.ac.ir/article_50874.html
https://tarikhname.ri-khomeini.ac.ir/article_50874_2d3a7a2a802d7ca2d20a01f7cb65980b.pdf
پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
تاریخ نامه انقلاب
2588-3496
1
دفتر اول و دوم(بهار و تابستان)
2017
09
23
دغدغه جریانهای سیاسی در موضوع «جمهوریت» و «اسلامیت»نظام در فرایند تصویب قانون اساسی ج. ا. ایران (1358)
29
60
FA
مظفر
شاهدی
0000-0002-1246-0325
کارشناس ارشد تاریخ و پژوهشگر مؤسسۀ مطالعات تاریخ معاصر ایران، تهران، ایران
mozaffarshahedi@gmail.com
از هنگام پیروزی انقلاب اسلامی در 22بهمن1357 تا برگزاری همهپرسی و تأیید نهایی متن قانون اساسی در 12آذر1358 حدود 9 ماه و 20 روز فاصله افتاد. دراینمیان چهار جریان بزرگ سیاسی (اسلامگرایان، گروههای چپ و سوسیالیست، ملیگرایان لیبرال؛ و احزاب و تشکلهای التقاطی) بهانحاءمختلف کوشیدند، در روند تدوین و تصویب قانون اساسی نقش ایفا کنند و خواستها و انتظارات سیاسی-فکری خود را در متن و محتوای قانون اساسی بگنجانند. در مقالۀ حاضر تلاش شدهاست به روش «بررسی تاریخی» و بهرهگیری از الگوی «ردیابی فرایند» مهمترین دغدغۀ جریانهای سیاسی در روند طرح تا تصویب نهایی قانون اساسی بررسی و ارزیابی شود. یافتههای پژوهش نشان میدهد، مهمترین دغدغۀ جریانهای سیاسی سهامدار انقلاب در فرایند تصویب قانون اساسی نسبت میان اسلامیت و جمهوریت نظام بود. قانون اساسی مصوب سال 1358 توازنی ظریف میان اسلامیت و جمهوریت نظام جمهوری اسلامی برقرار کرد و درمجموع، اسلامیت نظام را در محتوا و جمهوریت آن را در روش تضمین نمود.<br /> <strong>کلیدواژه</strong><strong> ها</strong><strong>:</strong> قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران؛ جمهوریت؛ اسلامیت؛ اسلامگرایان؛ جریان چپ؛ جریان التقاطی؛ ملیگرایان لیبرال.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران,جمهوریت,اسلامیت,اسلامگریان,جریان چپ,جریان التقاطی,ملیگرایان لیبرال
https://tarikhname.ri-khomeini.ac.ir/article_50876.html
https://tarikhname.ri-khomeini.ac.ir/article_50876_e7fb09fac733bdb7697c3a9bdb0563a4.pdf
پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
تاریخ نامه انقلاب
2588-3496
1
دفتر اول و دوم(بهار و تابستان)
2017
09
23
دیپلماسی عمومی آمریکا در ایران دورۀ پهلوی (مطالعۀ موردی سپاهیان صلح 1341-1355ش)
61
83
FA
رضا
بیگدلو
استادیار پژوهشکده مطالعات اجتماعی ناجا، تهران، ایران
bigdelor@gmail.com
ٍثریا
مرسلی
کارشناسی ارشد علوم اجتماعی دانشگاه فرهنگیان، تهران ، ایران
morsalin@gmail.com
یکی از ابتکارات جان اف. کندی رئیسجمهور آمریکا در تداوم برنامۀ اتحاد برای پیشرفت و در راستای دیپلماسی عمومی و بهبود وجهۀ آمریکا در جهان سوم، تشکیل سپاهیان صلح (گروه صلح) در سال 1961م بود. اعضای سپاهیان صلح، جوانان دانشجو و دانشآموختگان دانشگاههای آمریکا بودند که بهصورت داوطلبانه به این گروه پیوسته بودند و بعد از دیدن آموزشهای لازم به کشورهای دیگر اعزام میشدند. آموزش نیروی انسانی و همچنین کمک به تفاهم بیشتر ملتها با آمریکا و به عبارت بهتر صدور فرهنگ و شیوۀ زندگی آمریکایی، از اهداف عمدۀ سپاهیان صلح بود. این مقاله با استفاده از روش اسنادی-تحلیلی بهدنبال پاسخ به این پرسش است که: زمینه و اهداف حضور و فعالیت سپاهیان صلح در ایران چه بودهاست؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد که فعالیت سپاهیان صلح، جزئی از برنامههای رقابت ایدئولوژیکی بین دو بلوک شرق و غرب در دوران جنگ سرد بود. سپاهیان صلح، یکی از دهها ابزار دیپلماسی عمومی آمریکا بود که برای آموزش و تبلیغ فرهنگ و زندگی آمریکایی و الگوسازی آن در کشورهای زیر نفوذ آمریکا از آن استفاده میشد.
سپاه صلح,دیپلماسی عمومی,ایالاتمتحدۀ آمریکا,دولت پهلوی,اتحاد برای پیشرفت
https://tarikhname.ri-khomeini.ac.ir/article_50877.html
https://tarikhname.ri-khomeini.ac.ir/article_50877_c1c572da83ae9790595baaf206cc4f81.pdf
پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
تاریخ نامه انقلاب
2588-3496
1
دفتر اول و دوم(بهار و تابستان)
2017
09
23
فعالیت های انقلابی بازاریان طی ماه های دی و بهمن 1357
85
113
FA
ایمان
حسین قزل ایاق
کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه مفید ، قم، ایران
iman_ghe@yahoo.com
انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 محصول مجموعهای از تصمیمات، کنشها و مبارزاتی بود که از اوایل سال 1342 آغاز شدهبود و درنهایت به تأسیس جمهوری اسلامی منجر شد. کنشگران اصلی این فرایند شامل امامخمینی در مقام رهبر انقلاب اسلامی، روحانیت، بازاریان و گروهی از دانشگاهیان در نقش کارگزاران انقلاب، از حمایت گستردۀ عامۀ مردم برخوردار بودند.
دراینمیان، بازاریان در کنار روحانیت انقلابی یکی از کارگزاران اصلی انقلاب اسلامی بودند. آنها از ابتدای نهضت، عهدهدار فعالیتهای گستردهای در مبارزات بودند؛ ولی حضور آنها در ماه های دی و بهمن 1357، بیشازپیش و چشمگیر بود.
حضور و نقش بازاریان در این مقطع تاریخی بهقدری گسترده و پهندامنه بود که میتوان مجموعۀ وسیعی از فعالیتهای مبارزاتی آنها را برشمرد. برای نمونه، حضور آنها در نوفللوشاتو در کنار امام، تشکیل کمیتۀ استقبال از امام، و فعالیتهای قبل و بعد از حضور امام در مدرسۀ رفاه، قابلبررسی است.
بازاریان,نوفللوشاتو,کمیتۀ تنظیم اعتصابات,کمیتۀ استقبال از امام,مدرسۀ رفاه
https://tarikhname.ri-khomeini.ac.ir/article_50911.html
https://tarikhname.ri-khomeini.ac.ir/article_50911_1e1e6cc6774c8727414378a6c11c197d.pdf
پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
تاریخ نامه انقلاب
2588-3496
1
دفتر اول و دوم(بهار و تابستان)
2017
09
23
کنکاشی در روابط تاریخی ایران و سوریه (1946-2011)
115
143
FA
فرهاد
درویشی سه تلانی
دانشیار علوم سیاسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین ، ایران
farhaddarvishi222@yahoo.com
حامد
فیاضی
کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران
hamed_fayazi@yahoo.com
یکی از مهمترین مباحث در مطالعات روابط بینالملل، بررسی عوامل مؤثر در شکلگیری و تداوم روابط بین کشورهاست. در تاریخ روابط بینالملل میتوان موارد زیادی را یافت که تهدیدهای مشترک، نقش زیادی در شکلگیری روابط، تشکیل اتحادها و تداوم آنها داشتهاند. روابط سوریه و ایران را تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی میتوان در چارچوب روابط دو ابرقدرت ایالاتمتحدۀ آمریکا و شوروی و دستهبندیهای منطقهای منبعث از فضای جنگ سرد در منطقه ارزیابی کرد. این روابط بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، از آن نوع مناسبات در خاورمیانه است که میتوان نقش دشمنان مشترک را در گسترش و تحکیم آن بهوضوح مشاهده کرد. ماهیت اسلامی انقلاب، تشکیل جمهوری اسلامی و تدوین اصول جدید قانون اساسی منجر به تغییر در مبانی و اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران شد و تجدیدنظر در روابط با سایر کشورها بهخصوص سوریه را در پی داشت. در پژوهش حاضر در چارچوبی تاریخی و تحلیلی درصدد پاسخ به این سؤال هستیم که: چه عواملی در شکلگیری و تداوم روابط ایران و سوریه از 1946 تا 2011 موثر بودهاست؟<br /> در این مقاله مناسبترین نظریههایی شناسایی شدهاند که قابلیت تبیین اتحاد پیچیده و راهبردی را میان ایران و سوریه داشتهاند و در میان آنها از دو نظریۀ سازهانگاری و نئورئالیسم استفن والت برای بررسی روابط راهبردی دو کشور استفاده شدهاست تا بهطور عینیتر بتوان به بررسی روابط دو کشور پرداخت.
روابط راهبردی,ایران,سوریه,سازهانگاری,تهدیدهای مشترک
https://tarikhname.ri-khomeini.ac.ir/article_50878.html
https://tarikhname.ri-khomeini.ac.ir/article_50878_cca350b696eb6e400bf54355b99d99a7.pdf
پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
تاریخ نامه انقلاب
2588-3496
1
دفتر اول و دوم(بهار و تابستان)
2017
09
23
مسئلۀ عدالت آموزشی در دهۀ نخست دورۀ جمهوری اسلامی
145
171
FA
امین
آریان راد
دانشجوی دکتری تاریخ انقلاب اسلامی، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران، ایران
amin.arian.rad@gmail.com
علی محمد
حاضری
دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
hazeri_a@modares.ac.ir
در نخستین سالهای دورۀ جمهوری اسلامی، جریانهای انقلابی بهدلیل غلبۀ گفتمان سوسیالیستی، عدالت آموزشی را به دولتیکردن مراکز آموزشی و برچیدن مراکز و مؤسسات آموزشی خصوصی تفسیر کردند. بااینحال و برخلاف این تفسیر بهتدریج از سال 1361 مقابله با آموزش عمومی و عالی دولتی آغاز و عدالت آموزشی به خصوصیکردن مراکز و مؤسسات آموزشی تفسیر شد. درحالیکه این موضوع با برداشت نخستین انقلابیون از عدالت آموزشی و با سیاستهای دولت چپگرای مهندس میرحسین موسوی در تعارض بود. ازهمینرو مسئلۀ این پژوهش آن است که درنتیجۀ چه شرایط و فرایندی تعریف و مصادیق عدالت آموزشی در دهۀ نخست دورۀ جمهوری اسلامی دچار چرخش شد و خود به مسئله تبدیل شد؟ فرضیۀ این پژوهش آن است که در آغاز دورۀ جمهوری اسلامی، غلبۀ گفتمان سوسیالیستی و دولتگرایی موجب معناکردن عدالت آموزشی به آموزش کاملاً دولتی شد، ولی در سالهای نخستین دهۀ 1360 افزایش جمعیت و تقاضا، و مشکلات فزایندۀ مالی حکومت بهدلیل جنگ، موجب چرخش گفتمانی و گرایش به خصوصیسازی آموزش و معناکردن آن به عدالت آموزشی شد.
عدالت آموزشی,آموزش رایگان,آموزش دولتی,آموزش خصوصی,پهلوی,جمهوری اسلامی
https://tarikhname.ri-khomeini.ac.ir/article_50879.html
https://tarikhname.ri-khomeini.ac.ir/article_50879_40a82a12ac326c8dfaad23183c0a7d4f.pdf
پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
تاریخ نامه انقلاب
2588-3496
1
دفتر اول و دوم(بهار و تابستان)
2017
09
23
تحلیل مواضع سیاسی روحانیون بهبهان در تحولات انقلاب اسلامی
173
200
FA
اسماعیل
حسن زاده
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
e.hassanzadeh@alzahra.ac.ir
طاهره
ابوعلی
کارشناس ارشد تاریخ ایران اسلامی دانشگاه الزهرا
، تهران، ایران
abooali.313@gmail.com
مواضع و عملکردهای روحانیون از دوران مشروطه تاکنون یکی از موضوعات مهم و اساسی در روابط میان حکومت و نهاد روحانیت بوده است. دغدغههای فکری و سیاسی روحانیون درارتباط با سازوکارهای اتخاذی حکومت، اثرات و پیامدهای مستقیمی را در عرصههای سیاسی و اجتماعی مملکت بهدنبال داشت. روحانیون از دیرباز تا زمان موردبحث (انقلاب اسلامی) یکی از گروههای بانفوذ اجتماعی بودهاند که نظریات آنها بسان راهکارهای مؤثری در جامعة سیاسی ایران مطرح بودهاست. این گروه بسته به شرایط و تحولات سیاسی و اجتماعی رفتارهای گوناگونی را از خود به نمایش گذاشتهاند. این مقاله به روش تحلیل مضمون روایتها به بررسی مبانی اصول فکری و مواضع سیاسی روحانیون شهرستان بهبهان در رخدادهای منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی پرداختهاست. براساس رهیافتهای پژوهش، روحانیون شهرستان بهبهان به چهار طیف تقسیم میشوند: روحانیون سنتی (غیرسیاسی)؛ روحانیون محافظهکار؛ روحانیون انقلابی؛ روحانیون طرفدار حکومت پهلوی. مواضع متفاوت طیفهای گوناگون روحانیون شهرستان حاکی از تفاوت در دیدگاههای فقهی و سیاسی آنها بود و درعمل بهصورت رویکردهای گوناگون سیاسی نمود مییافت. در مبارزات سیاسی و انقلابی، چندوجهیبودن افکار و دیدگاههای روحانیون بهوضوح قابلمشاهده است و دراینمیان روند تفاوت سلایق و دیدگاههای آنان در ابعاد وسیع و گستردهای نمایان شدهاست.
https://tarikhname.ri-khomeini.ac.ir/article_50880.html
https://tarikhname.ri-khomeini.ac.ir/article_50880_2de3e64b11bf25b588f0367f7b3b018d.pdf